Структурно програмирање

1. Потсетување од предавања

Оператори
- Аритметички
- Релациски
- Логички
Промена на вид на вредност – cast операција

1.1. Релациски оператори

Се применуваат над било кои споредливи типови на податоци, а резултатот е цел број 0 (неточно) или 1 (точно).

Оператор Значење

Оператор	Значење
`<`	Помало
`<=`	Помало или еднакво
`>`	Поголемо
`>=`	Поголемо или еднакво
`==`	Еднаквост
`!=`	Не еднаквост (различно)

<

Помало

<=

Помало или еднакво

>

Поголемо

>=

Поголемо или еднакво

==

Еднаквост

!=

Не еднаквост (различно)

1.2. Логички оператори

Се користат најчесто во комбинација со релационите оператори за формирање на сложени логички изрази, кои повторно враќаат резултат 0 или 1

Оператор Операција

Оператор	Операција
`&&`	Логичко И (AND)
`\|\|`	Логичко ИЛИ (OR)
`!`	Негација

&&

Логичко И (AND)

||

Логичко ИЛИ (OR)

!

Негација

Пример:

int a = 5 && 0; // a = 0;
a = 2 && 5;     // a = 1;
a = 0 || 5;     // a = 1;
a = !0;         // a = 1;
a = !5;         // a = 0;

1.3. Дополнителни оператори

Оператор за доделување =
Оператори за инкрементирање и декрементирање (++, --)
- ++ инкрементирање (зголемување на вредноста на операндот за 1)
- -- декрементирање (намалување на вредноста на операндот за 1)
Користење на операторите + и – на унарен начин

X = + Y;
X = - Y;

Двојни оператори
- Комбинација од оператор за доделување и друг оператор (+=, -=, *=, /=, %=)

1.4. Оператор за доделување `=`

Сите изрази имаат вредност, дури и оние кои содржат =
Вредноста на таков израз е вредноста на изразот кој се наоѓа на десна страна
Затоа е можно и доделување од следниот облик:

 x = (y = 10) * (z = 5);
 x = y = z = 20;

1.5. Оператори за инкрементирање и декрементирање

Оператор за инкрементирање ++ (зголемување на вредноста на операндот за 1)
Оператор за декрементирање --(намалување на вредноста на операндот за 1)
Можат да бидат зададени во префикс или постфикс нотација:

1.5.1. Префикс

Вредноста на променливата се зголемува пред да се пресмета изразот во која таа учествува

a = ++b;

1.5.2. Постфикс

Вредноста на променливата се зголемува откако ќе се пресмета изразот

a = b++;

1.6. Двојни оператори

Оператор +=

a += 5; // a = a + 5;
a += b * c; // a = a + b * c;

Оператор -=

a -= 3; // a = a – 3;

Оператор *=

a *= 3; // a = a * 3;

Оператор /=

a /= 3; // a = a / 3;

Оператор %=

a %= 3; // a = a % 3;

2. Примери

2.1. Работа со променливи и доделување вредности

#include <stdio.h>
int main () {
    int a;
    float p;
    p = 1.0 / 2.0; /* p = 0.5 */
    a = 5 / 2; /* a = 2 */
    p = 1 / 2 + 1 / 8; /* p = 0; */
    p = 3.5 / 2.8; /* p = 1.25 */
    a = p; /* a = 1 */
    a = a + 1; /* a = 2; */
    return 0;
}

2.2. Промена на вид на вредност – `cast` операција

Формат

(podatocen tip) vrednost

Пример

int i;
double d = 7.28;
i = (int) d;

Пример

(int) 5.56              // 5.56 во 5
(long) 8.28             // 8.28 во 8L
(double) 2              // 2 во 2.0
(char) 70               // 70 во char чиј код е 70 ('F')
(unsigned short) 3.14   //3.14 во 3 (unsigned short)

2.3. Претворање во друг тип

Манипулирање со спецификатор за конверзија %f и со оператор за делење

#include <stdio.h>
int main() {
    int integer1; /* prviot broj sto kje go vnesuva korisnikot */
    int integer2; /* vtoriot broj sto kje go vnesuva korisnikot */
    int sum; /* promenliva vo koja kje se zachuva sumata */
    float kol; /* promenliva vo koja kje se zachuva kolichnikot */

    printf("Vnesi prv cel broj\n");
    scanf("%d", &integer1);

    printf("Vnesi vtor cel broj\n"); /* procitaj cel broj */
    scanf("%d", &integer2); /* procitaj cel broj */

    sum = integer1 + integer2; /* dodeli go zbirot na sum */
    kol = (float) integer1 / integer2; /* dodeli go kolicnikot na kol */

    printf("Nivnata suma e %d\n", sum); /* pecati sum */
    printf("Nivniot kolicnik e %.2f\n", kol); /* pecati kol */

    return 0;
}

2.4. Кастирање

Во претходниот пример беше искористен каст оператор (оператор кој овозможува преминување од еден во друг тип):

kol = (float) integer1 / integer2;

Бидејќи integer1 и integer2 се цели броеви, резултатот кој ќе се добиеше по целобројното делење не ќе беше она што го очекувавме. Значи, барем една од тие вредности на integer1 или integer2 требаше некако да се претвори во реален број. Тоа ни го овозможи операторот (float), кој integer1 го претвори во реален број, а со тоа и целото делење се претвори во делење на реални броеви.
Истиот ефект на кастирање на int во double може да се постигне и со множење на променливата со double константа 1.0

kol = 1.0 * integer1 / integer2;

3. Задачи

3.1. Задача 1

Да се напише програма која чита знак од тастатура и во зависнот од тоа дали е мала или голема буква печати 1 или 0, соодветно.

Користете логички и релациони оператори за тестирање на ASCII вредноста на знакот.

Бонус: Направете проверка дали знакот е цифра

Решение 1

#include <stdio.h>

int main() {
    char ch;
    int rez;
    printf("Enter char: ");
    scanf("%c", &ch);
    rez = (ch >= 'a') && (ch <= 'z');
    printf("%d\n", rez);
    return 0;
}

Решение на бонусот

rez = (ch >= '0') && (ch <= '9');

3.2. Задача 2

Да се напише програма која ќе чита два цели броеви (x, y) од тастура и на компјутерскиот екран ќе го испечати резултатот (z) од следниот израз

z = x++ + --y + (x<y)

Каква вредност ќе има z за x = 1, y = 2?

Решение 2

#include <stdio.h>

int main() {
    int x, y, z;
    printf("Enter x and y: ");
    scanf("%d%d", &x, &y);
    z = x++ + --y + (x < y);
    printf("z = %d\n", z);
    return 0;
}

Што ќе се случи во оваа ситуација:

z = x++ + --y + x<y;

3.3. Задача 3

Нека е дадено:

r = (x<y || y<z++)

Каква вредност ќе има r за x=1, y=2, z=3?
Каква вредност ќе има z?

Нека е дадено:

r = (x>y && y<z++)

Каква вредност ќе има r за x=1, y=2, z=3?
Каква вредност ќе има z?

Решение 3

#include <stdio.h>

int main() {
    int x = 1, y = 2, z = 3, r;
    r = (x < y || y < z++);
    printf("r = %d, z = %d\n", r, z);

    r = (x > y && y < z++);
    printf("r = %d, z = %d\n", r, z);

    return 0;
}

Излез

r=1, z=3

r=0, z=3

3.4. Задача 4

Нека е дадено:

#include <stdio.h>

int main() {
    int x, y;
    y = scanf("%d", &x);
    printf("y = %d\n", y);
    return 0;
}

Каква вредност ќе има y за x=5?

Излез

y=1

Нека е дадено:

#include <stdio.h>

int main() {
    int x, y, z;
    z = scanf("%d%d", &x, &y);
    printf("z = %d\n", z);
    return 0;
}

Каква вредност ќе има z за x=5, y=6?

Излез

z=2

3.5. Задача 5

Да се напише програма каде од тастатура ќе се внесе цена на производ, а потоа ќе ја испечати неговата цена со пресметан ддв.

ДДВ е 18% од почетната цена

Решение 5

#include <stdio.h>

int main() {
    float cena;
    printf("Vnesete ja cenata na proizvodot: ");
    scanf("%f", &cena);
    printf("Vkupnata cena na proizvodot e %.2f\n", cena * 1.18);
    return 0;
}

3.6. Задача 6

Да се напише програма каде од тастатура ќе се внесе цена на производ, број на рати на кои се исплаќа и камата (каматата е број изразен во проценти од 0 до 100). Програмата треба да го испечати износот на ратата и вкупната сума што ќе се исплати за производот

Пресметајте ја целата сума, па потоа ратата.

Решение 6

#include <stdio.h>

int main() {
    float cena, kamata, rata, vkupno;
    int brRati;
    printf("Vnesete ja cenata na proizvodot: ");
    scanf("%f", &cena);
    printf("Vnesete go brojot na rati: ");
    scanf("%d", &brRati);
    printf("Vnesete ja kamatata: ");
    scanf("%f", &kamata);
    vkupno = cena * (1 + kamata / 100);
    rata = vkupno / brRati;
    printf("Edna rata kje iznesuva: %.3f\n", rata);
    printf("Vkupnata isplatena suma ke bide %.3f\n", vkupno);
    return 0;
}

3.7. Задача 7

Да се напише програма каде од тастатура ќе се внесе трицифрен цел број. Програмата ќе ја испечати најзначајната и најмалку значајната цифра од бројот

Пример: Ако се внесе следниот бројот 795, програмата ќе испечати:

Najznacajna cifra e 7, a najmalku znacajna e 5.

Искористете целобројно делење и остаток од делење.

Решение 7

#include <stdio.h>
int main() {
    int broj;
    printf("Vnesete go brojot:\n");
    scanf("%d", &broj);
    printf("Najznacajnata cifra e ");
    printf("%d, a najmalku znacajnata e %d.\n", (broj / 100),
           (broj % 10));
    return 0;
}

3.8. Задача 8

Да се напише програма каде од тастатура ќе се внесе датумот на раѓање во формат (ddmmgggg). Програмата на компјутерскиот екран ќе го испечати денот и месецот на раѓање.

Пример:

Ако се внесе следниот број 18091992, програмата ќе испечати: 18.09

Искористете целобројно делење и остаток од делење.

Решение 8

#include <stdio.h>
int main() {
    long int datum;
    int den, mesec;
    printf("Vnesete datum na ragjanje:\n");
    scanf("%ld", &datum);
    den = datum / 1000000;
    mesec = (datum / 10000) % 100;
    printf("Denot i mesecot na ragjanje se %02d.%02d\n", den, mesec);
    return 0;
}

4. Изворен код од примери и задачи

https://github.com/finki-mk/SP/

Source code ZIP

Структурно програмирање

1. Потсетување од предавања

1.1. Релациски оператори

1.2. Логички оператори

1.3. Дополнителни оператори

1.4. Оператор за доделување =

1.5. Оператори за инкрементирање и декрементирање

1.5.1. Префикс

1.5.2. Постфикс

1.6. Двојни оператори

2. Примери

2.1. Работа со променливи и доделување вредности

2.2. Промена на вид на вредност – cast операција

2.3. Претворање во друг тип

2.4. Кастирање

3. Задачи

3.1. Задача 1

3.2. Задача 2

3.3. Задача 3

3.4. Задача 4

3.5. Задача 5

3.6. Задача 6

3.7. Задача 7

3.8. Задача 8

4. Изворен код од примери и задачи

1.4. Оператор за доделување `=`

2.2. Промена на вид на вредност – `cast` операција